काठमाडौं, पुष २-

आज अन्तराष्ट्रिय आप्रवासी कामदार दिवस । नेपालमा मात्र नभई विश्वभरी विभिन्न कार्यक्रम आयोजना गरि यो दिवस मनाईंदैछ । नेपालले यसपटक श्रमिकको सीप विकासलाई यस दिवसको नाराका रुपमा अगाडी सारेको छ ।

विश्वमा झण्डै १५ करोड आप्रवासी कामदार भएको अन्तराष्ट्रिय श्रम संगठनको तथ्याँक छ । नेपालबाट भारत बाहेक अन्य मुलुकमा श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारीका लागि गएकाहरुको संख्या पनि ४६ लाख भन्दा धेरै छ । नेपालको रोजगारीको एउटा मुख्य अंग बनिसकेको र मुलुकको अर्थतन्त्रको एउटा महत्वपूर्ण हिस्सा रेमिट्यान्स(विप्रेषण) भइरहेको अवस्थामा यो दिवसको महत्व छुट्टै छ ।

वैदेशिक रोजगारमा जाने नेपाली मध्ये बहुसंख्यक खाडीका मुलुकहरु र मलेसिया जाने गरेका छन् । ति मुलुकमा उपलव्ध रोजगारीका अवसरहरु कतिपय नेपालीका लागि अवसर र बहुसंख्यकका लागि बाध्यताको रोजाई हो । त्यहाँ सस्तो श्रमिकको रुपमा बनेको नेपाली श्रमिकको परिचय बर्षौं वितिसक्दा पनि फेरिन नसक्नु चिन्ताको विषय हो ।

वैदेशिक रोजगार सिमित व्यक्तिका लागि रोजाई हुन सक्दछ । तर आफ्नो घरपरिवार छोडेर धेरै टाढाका मुलुकहरुमा रोजगारी खोज्दै पुग्नु, आफुले जीवनमा भोगेको भन्दा विल्कुल फरक परिवेशमा काम गर्न बाध्य हुनु र फरक हावापानी, मौषमकावीच काम गर्नु उनीहरुको बाध्यता हो । कतिपयले त्यहि असहजताका साथ निश्चित समयावधि काम गरेर केहि रकम कमाएर फर्किन्छन् र कतिपयले त त्यो अवसर समेत पाउन सक्दैनन् । जाँदा लागेको ऋण चुक्ता, परिवारको न्यूनतम आवश्यकता पूर्ति र केहि वर्ष विदेशी भूमिमा पसिना बगाएपछि भविष्यका लागि बस्ने बासको व्यवस्था गर्नु वैदेशिक रोजगारमा जाने आम नेपाली श्रमिकको सपना हो । त्यहि सपनाले डोर्याउँदै हरेक बर्ष झण्डै ५ लाख युवालाई विदेशी भूमितर्फ लैजाने काम गरिरहेको छ ।

यो बाध्यताका वीच विदेशिने श्रमिकको गन्तव्य मुलुुकको बसाई अपेक्षाकृत अझै सहज छैन । आप्रवासी श्रमिकहरुलाई गन्तव्य मुलुकहरुमा गरिने फरक व्यवहार एउटा चिन्ता र चासोको विषय हो । विदेशी नागरिक भएकै कारण कुनै पनि व्यक्तिलाई कुनै पनि मुलुकले फरक व्यवहार गर्न पाउँदैन । यो संयुक्त राष्ट्र संघले आत्मसाथ गरेको मान्यता हो जसमा विश्व समुदाय पनि एकमत छ । तर यति हुँदा हुँदै पनि रोजगारीका लागि पुगेका आप्रवासी कामदारहरु माथि फरक व्यवहार भइरहेको छ, उनीहरुले समान अवसर पाउन सकिरहेका छैनन् ।   

बहुसंख्यक नेपालीहरु रोजगारीका लागि जाने खाडीका मुलुकहरु तथा मलेसियाको निर्माण आप्रवासी श्रमिकले नै गरेका हुन् । तसर्थ ति मुलुक बनाउने आप्रवासी श्रमिकहरुको ति मुलुकमा सम्मान हुनु पर्दछ । उनीहरुले मर्यादित काम, काम गरेको ज्याला पाउने र विरामी पर्दा स्वास्थ्य उपचारको सेवा प्राप्त गर्नुपर्दछ । कुनै अप्ठ्यारो आइपर्दा स्थानीय प्रहरीप्रशासनबाट हुनुपर्ने सहयोग, अदालतबाट न्याय प्राप्ति र अदालतले गरेको निर्णयको पालना हुनु पर्दछ ।

आप्रवासी कामदार रोजगारीको अवसर खोज्दै बाध्यताले अर्को मुलुकमा पुगेको व्यक्ति हो र उसले रोजगारी गरेपश्चात उचित ज्याला प्राप्त गर्ने अधिकार राख्दछ । उ श्रमिक हो, दास होईन । उसलाई एउटा श्रमिकलाई गर्ने व्यवहार गरिनु पर्दछ ।

अन्तराष्ट्रिय आप्रवासी कामदार दिवस, २०१९ को अवसरमा आप्रवासी कामदारप्रति सम्मानपूर्ण व्यवहारको आवाज उठाउनेहरु प्रति हाम्रो ऐक्यवद्धता ।